اقتصاد دانش بنیان

بسته حمايت از صادرات کالاها و خدمات دانش‌بنيان بنا به پيشنهاد دفتر توسعه کسب و کار بين‌المللي معاونت علمي و فناوري رياست‌جمهوري در راستاي تحقق اهداف اقتصاد دانش‎بنيان به صندوق نوآوري و شکوفايي پيشنهاد شد و در تيرماه سال جاري به تصويب هيات محترم عامل صندوق رسيد. محوريت اين بسته حمايتي توسعه توليد و صادرات محصولات دانش‎بنيان است که يکي از اولويت­هاي مهم کشور در اسناد بالادستي از جمله بند دوم سياست­‌هاي کلي اقتصاد مقاومتي به شمار مي‌رود. 

بي‌شک پيشتازي اقتصاد دانش‌بنيان، پياده‌سازي و اجراي نقشه جامع علمي کشور و ساماندهي نظام ملي نوآوري به منظور ارتقاي جايگاه جهاني کشور و افزايش سهم توليد و صادرات محصولات و خدمات دانش‌بنيان و دستيابي به رتبه اول اقتصاد دانش‌بنيان در منطقه جز از طريق توسعه صادرات محصولات دانش‌بنيان فراهم نمي‌شود. به‏ويژه تاکيدات مقام معظم رهبري (مدظله‎العالي) در سياست­هاي کلان علم و فناوري ابلاغي معظم‌له و نيز نقشه جامع علمي کشور مبني بر دستيابي به سهم بيش از 50 درصدي توليدات مبتني بر دانش و فناوري داخلي، نسبت به توليد ناخالص ملي، اين وظيفه را بر دولتمردان، سياستگذاران حوزه دانش‌بنيان و شرکت‌هاي دانش‌بنيان سنگين‌‏تر مي‌کند.

به نظر مي‌رسد تاکيد بر ارائه همزمان خدمات بسته حمايت از صادرات کالاها و خدمات دانش‌بنيان با ساير تسهيلات و خدمات جاري صندوق نوآوري و شکوفايي، جذابيت اين بسته را براي شرکت‌هاي دانش‌بنيان متقاضي دوچندان کند.

شرکت‌هاي دانش‌بنيان در کشور در دو گروه کلان «شرکت‌هاي نوپا» و «شرکت‌هاي صنعتي» قابل دسته‌بندي هستند. با توجه به جايگاه و وضعيت فعلي اين شرکت‌ها، خدمات اين بسته مي‌تواند، علاوه بر کمک به توانمندسازي آن‌ها در ارتقاي کيفي محصولات خود تا سطح قابل پذيرش بين‌المللي، در راستاي تسهيل و روان‌سازي امور جاري به‌خصوص نقدينگي مورد نياز بنگاه‌ها براي فعاليت‌هاي توليدي و صادراتي مورد استفاده قرار گيرد.

تسهيلات توانمندساز شرکت‌هاي نوپا

شرکت‌هاي نوپا و آن‌ها که زماني طولاني از عمر و حضورشان در بازارهاي داخلي سپري نمي‌شود، نيازمند استفاده از تسهيلات ارزان‌قيمت براي بهبود زيرساخت‌ها و ارتقاي کمي و کيفي محصولات خود به منظور ارائه به بازارهاي بين‌المللي هستند. از ديگر ضروريات اين شرکت‌ها، انجام مطالعات در مورد بازارهاي هدف است تا با تدوين استراتژي صحيح براي ورود به آن‌ها، در راستاي توسعه درآمدزايي شرکت خود و ارتقاي سطح اقتصاد دانش‌بنيان کوشا باشند.

در اين راستا، تسهيلات توانمندساز صندوق نوآوري و شکوفايي تا سقف 500 ميليون ريال با نرخ 4 درصد و حداقل سطح ضمانت (چک و سفته)، به شرکت‌ها پرداخت مي‌شود. اين تسهيلات مي‌تواند در راستاي مطالعه و شناسايي بازار صادراتي، ارتقاي سطح کيفي محصولات از طريق طراحي صنعتي مطابق با نياز بازار، کمک به حل مسائل حقوقي بازارهاي خاص خارجي، شرکت و تقويت حضور در نمايشگاه‌هاي خارجي يا عقد قرارداد براي معرفي کالاهاي شرکت‌ها در بازار هدف صادراتي از طريق واسطه‌هاي تجاري استفاده شود. انتظار است اين تسهيلات در يک دوره 6 ماهه پرداخت و پس از يک دوره 6 ماهه تنفس، طي 12 ماه بازپرداخت شود.

تسهيلات شتاب‌دهنده براي شرکت‌هاي توليدي و صنعتي

شرکت‌هاي توليدي و صنعتي که داراي سابقه صادرات محصول و خدمات هستند، مي‌توانند براي شتاب‌دهي به فعاليت‌هاي صادراتي خود، از تسهيلات متنوع صندوق بهره ببرند. شايد مهم‌ترين مشکل بنگاه‌هاي توليدي کشور در اين مقطع زماني، نبود نقدينگي باشد که از طريق تسهيلات سرمايه در گردش صادراتي که برابر با 70 درصد ارزش صادرات دانش‌بنيان دوره مالي گذشته شرکت و تا سقف 20 ميليارد ريال و با نرخ 14 درصد به آن‌ها تعلق مي‌گيرد، امکان برطرف کردن آن ميسر شود. اين تسهيلات مي‌تواند با هدف جبران نقدينگي شرکت‌ها و هزينه جاري صادرات، توليد محصول جديد دانش‌بنيان، توسعه و آماده‌سازي صادرات محصول جديد، دريافت مجوز و استانداردهاي بين‌المللي و مطالعات بازار بين‌المللي به منظور توسعه صادرات مورد استفاده قرار گيرد. دوره پرداخت اين تسهيلات ترجيحا 6 ماه، دوره تنفس 6 ماه و سپس دوره بازپرداخت آن 12 ماه پيشنهاد شده است که متناسب با وضعيت شرکت متغير خواهد بود.

در بسته توسعه صادرات کالاها و خدمات دانش‌بنيان براي شرکت‌هايي که درصدد توسعه امکانات و تجهيزات مرتبط با توليد صنعتي خود يا حتي ايجاد واحد صنعتي جديد براي توليد و صادرات محصول دانش‌بنيان هستند، سرمايه ثابت به ميزان 70 درصد ارزش صادرات دانش‌بنيان دوره مالي گذشته شرکت تا سقف 50 ميليارد ريال با نرخ 14 درصد و ترجيحا به صورت 12 ماه دوره پرداخت، 12 ماه تنفس و سپس بازپرداخت طي 24 يا 36 ماه در اختيار شرکت قرار مي‌گيرد.

يارانه تسهيلات نيز از ديگر خدمت‏هايي است که مبتني بر عملکرد صادراتي گذشته شرکت و وجود برنامه عملياتي صادراتي به ميزان 70 درصد ارزش صادرات دانش‌بنيان دوره مالي گذشته شرکت و تا سقف 5 ميليارد ريال براي شرکت‌هاي دانش‌بنيان در نظر گرفته شده است. اين يارانه مي‌تواند به کاهش 7 درصدي نرخ تسهيلات اخذ شده قبلي شرکت‌ها بابت سرمايه در گردش و ثابت از سيستم بانکي کشور منجر شود.

شرکت‌هاي توليدي داراي سابقه صادرات محصول و خدمت همچنين مي‌توانند از تسهيلات نمونه‌سازي محصول جديد دانش‌بنيان با توان صادراتي با نرخ 4 درصد تا سقف 3 ميليارد ريال از طريق ارائه طرح توسعه و برنامه عملياتي هزينه‌اي از خدمت مذکور بهره ببرند.

شرکت‌هايي که در حوزه صادرات به ضمانت‌نامه نياز دارند، مي‌توانند از خدمت ارائه ضمانت‌نامه صندوق نوآوري و شکوفايي نيز استفاده کنند. در اين خدمت، تا سقف اعتباري شرکت و از طريق معرفي شرکت دانش‌بنيان به بانک عامل صندوق نوآوري و شکوفايي يا معرفي شرکت به بانک توسعه صادرات و يا از طريق معرفي شرکت به صندوق، ضمانت صادرات محقق خواهد شد.

تسهيلات حمايت از انتقال فناوري

در پروژه‌هاي توليد محصول دانش‌بنيان از طريق انتقال فناوري، صندوق تسهيلات، سرمايه ثابت پروژه را از طريق اعطاي تسهيلات 14 درصد ترجيحا با دوره پرداخت 12 ماهه، دوره تنفس 12 ماهه و سپس بازپرداخت 24 يا 36 ماهه تامين مي‌کند.

سرمايه در گردش طرح‌هايي که براي توليد يک محصول دانش‌بنيان و از طريق انتقال فناوري (CTT)1 اجرا مي‌شوند تا سقف 10 ميليارد ريال با نرخ 14 درصد و ترجيحا با دوره پرداخت 6 ماهه، دوره تنفس 6 ماهه و سپس دوره بازپرداخت 12 ماهه تامين مي‌شود. 

در قراردادهاي انتقال فناوري (CTT) تا سقف 50 درصد ارزش کارشناسي شده قرارداد توسط صندوق نوآوري و شکوفايي، تسهيلات تا سقف 20 ميليارد ريال و با نرخ 14 درصد و ترجيحا با دوره پرداخت 6 ماهه، دوره تنفس 6 ماهه و سپس دوره بازپرداخت 12 ماهه تامين مي‌شود. در قراردادهاي انتقال فناوري که از طريق انتقال محدود دانش فني (PKHT)2 در سطوح پايين‌تر از حد صنعتي محقق مي‌شود و شرکت دانش‌بنيان کماکان نيازمند ارتقاي کيفي محصول خود يا مقياس‏افزايي آن تا رسيدن به استاندارد کيفي صنعتي است، تسهيلات نمونه‌سازي تا سقف 3 ميليارد ريال با نرخ 4 درصد و ترجيحا با دوره پرداخت 12 ماهه، دوره تنفس 6 ماهه و دوره بازپرداخت 12 ماهه اعطا مي‌شود. 

پي‌نوشت:

1. Complete Technology Transfer (CTT)

2. Partially Know How Transfer (PKHT)

منبع:مجله دانش بنیان